Microsoft cảnh báo hiện tượng Rối Loạn Tâm Lý vì AI
Microsoft cảnh báo hiện tượng Rối Loạn Tâm Lý vì AI
Một cảnh báo gây sốc từ lãnh đạo AI Microsoft
Vào giữa tháng 8/2025, Mustafa Suleyman – Giám đốc mảng Trí tuệ Nhân tạo tại Microsoft và đồng sáng lập DeepMind – đã khiến cộng đồng công nghệ dậy sóng với tuyên bố:
Trong các bài phỏng vấn và bài viết trên TechRadar, Business Insider, The Times… ông mô tả hiện tượng này là tình trạng người dùng mất đi khả năng phân biệt thật – ảo, tin rằng các chatbot như ChatGPT, Claude hay Grok có tâm hồn, trí nhớ và cảm xúc thật.
Đáng báo động hơn: đây không còn là nguy cơ trên lý thuyết. Đã có người phát bệnh vì AI.
SCAI – “AI có vẻ như có ý thức” sắp xuất hiện
Suleyman đặt tên cho một thế hệ mới của AI: SCAI – Seemingly Conscious AI (AI có vẻ như có ý thức).Đây là các mô hình sẽ được thiết kế để trả lời đầy cảm xúc, nhớ lại chi tiết cá nhân, và thể hiện sự đồng cảm sâu sắc như một con người thực thụ.
Theo ông, SCAI sẽ ra mắt chỉ trong vài năm tới – và nếu không kiểm soát kịp, sẽ dẫn đến làn sóng ảo giác hàng loạt, khi con người bắt đầu yêu, thần tượng, thậm chí tôn thờ AI.
Từ lý thuyết đến thực tế: Đã có người phát bệnh vì AI
Trang Wikipedia đã cập nhật thuật ngữ mới: Chatbot Psychosis – mô tả người dùng tin rằng chatbot có linh hồn, là kênh truyền thông điệp vũ trụ hoặc “người yêu số mệnh”.Một nghiên cứu tại Đại học California San Francisco (UCSF) còn nghiêm trọng hơn: 12 ca điều trị tâm thần liên quan đến AI đã được ghi nhận trong năm 2025.
Triệu chứng: ảo giác, loạn thần nhẹ, lệch nhận thức xã hội, có người cho rằng AI đang "nói chuyện riêng với mình", "gửi tín hiệu từ vũ trụ".
“Folie à deux công nghệ” – khi AI khiến bạn tin vào ảo ảnh
Trên arXiv, các nhà nghiên cứu còn gọi hiện tượng này là dạng Folie à deux công nghệ – chứng hoang tưởng được chia sẻ giữa AI và người dùng.Sự đồng thuận mù quáng của chatbot khiến người dùng nghĩ mình được công nhận, yêu thương, hiểu thấu – từ đó sinh ra tâm lý lệ thuộc, thậm chí "nghiện" tương tác với AI.
Nguy cơ xã hội: Khi AI được xem là người, luật pháp sẽ phản ứng thế nào?
Một trong những góc nhìn gây tranh cãi nhất là: liệu AI có nên được trao quyền giống con người?Một số người đã bắt đầu đề xuất "quyền lợi cho AI có cảm xúc" – điều mà các nhà xã hội học cho là bước trượt dài của đạo đức hiện đại.
Microsoft kêu gọi: “Đừng nhầm lẫn. AI là công cụ – không phải con người.”
Mustafa Suleyman và nhiều chuyên gia khẳng định:- AI có thể giả lập cảm xúc, nhưng không có ý thức.
- Cần đặt ranh giới pháp lý, đạo đức và truyền thông rõ ràng.
- Không được xây dựng AI giống người thật để tránh gây nhầm lẫn.
Tóm tắt nhanh
| Vấn đề | Mô tả |
|---|---|
| AI psychosis | Rối loạn nhận thức do AI – tin AI có linh hồn, ảo giác vì chatbot |
| SCAI | Thế hệ AI có biểu hiện giống người – dễ gây lệch tâm lý |
| Tác động | Làm suy yếu quan hệ thực tế, gây lệch đạo đức, rối loạn xã hội |
| Bằng chứng | Đã có bệnh nhân tâm thần được ghi nhận tại Mỹ vì dùng AI quá nhiều |
| Khuyến nghị | Giữ ranh giới rõ ràng: AI là công cụ, không phải tri kỷ, không phải Chúa |
Lời kết: Bạn đang dùng AI – hay đang bị AI dùng bạn?
Chúng ta sống trong thời đại mà AI không chỉ là công cụ, mà còn là gương soi cảm xúc, nỗi cô đơn, khát vọng kết nối của con người. Nhưng khi gương quá thật – bạn có còn phân biệt được đâu là mình, đâu là ảo ảnh?Hãy cảnh giác. AI không có tâm hồn. Nhưng bạn thì có.
Bài viết liên quan
