Australia đối mặt với 'khoảng cách AI' mới

[AI Crazy]

Khảo sát quốc gia mới cho thấy gần một nửa người Úc đã dùng AI sinh tạo, nhưng mức độ tiếp cận rất không đều. Điều này có nguy cơ tạo ra một 'khoảng cách AI' làm sâu thêm bất bình đẳng xã hội và kinh tế.

Khảo sát quốc gia về việc sử dụng AI​

Trong vòng hơn hai năm kể từ khi ChatGPT xuất hiện (tháng 11/2022), các sản phẩm AI sinh tạo đã trở nên phổ biến và tinh vi hơn, không chỉ giới hạn ở văn bản mà còn tạo ảnh, video và âm thanh. Khảo sát quốc gia do nhóm nghiên cứu thực hiện (năm 2024) thu thập ý kiến hơn 5.500 người trưởng thành trên toàn Australia, bao gồm cộng đồng First Nations, người sống ở vùng xa và những người chưa từng dùng Internet.

Chỉ số cho thấy 45,6% người Úc đã sử dụng công cụ AI sinh tạo gần đây — cao hơn một chút so với một số khảo sát trước đó. Trong số người dùng, 82,6% dùng AI để tạo văn bản, 41,5% tạo hình ảnh và 19,9% tạo mã nguồn.

Ai đang hưởng lợi, ai bị bỏ lại?​

Việc dùng AI không phân bố đồng đều. Người trẻ 18–34 tuổi có tỷ lệ dùng cao nhất (69,1%), trong khi chỉ 15,5% những người 65–74 tuổi đã dùng. Sinh viên sử dụng nhiều (78,9%). Những người có bằng cử nhân dùng AI (62,2%) nhiều hơn so với người không hoàn thành trung học (20,6%); nhóm rời trường từ lớp 10 có tỷ lệ thấp nhất (4,2%).

Phân theo nghề nghiệp, chuyên gia (67,9%) và quản lý (52,2%) dùng AI nhiều hơn so với công nhân máy móc (26,7%) hay lao động phổ thông (31,8%), cho thấy môi trường công việc và vai trò nghề nghiệp ảnh hưởng lớn tới khả năng tiếp cận.

Ngoài ra, người dùng AI ở vùng xa có xu hướng dùng chatbot để tìm sự kết nối nhiều hơn (19% ở vùng xa so với 7,7% ở đô thị). Khoảng 13,6% người dùng trả tiền cho dịch vụ AI cao cấp; nhóm 18–34 tuổi có xu hướng trả tiền nhiều nhất (17,5%). Những người nói ngôn ngữ khác tiếng Anh tại nhà báo cáo mức sử dụng cao hơn (58,1% so với 40,5% của người chỉ nói tiếng Anh), có thể do cải thiện khả năng dịch và truy cập thông tin đa ngôn ngữ của công cụ AI.

Rủi ro và khuyến nghị​

Nếu khoảng cách này dần cố định, nó có thể làm gia tăng bất bình đẳng trong học tập và công việc, đồng thời khiến một số nhóm dễ bị lừa đảo, mắc phải thông tin sai lệch hoặc bị tác động bởi các công cụ AI mang tính thuyết phục. Việc phụ thuộc quá mức vào AI cho các quyết định quan trọng cũng là mối lo ngại.

Thách thức then chốt là nâng cao hiểu biết và kỹ năng sử dụng AI cho mọi nhóm dân cư — không chỉ nhằm tăng năng suất hoặc chuẩn bị nghề nghiệp, mà còn để giảm rủi ro bị lừa đảo hoặc bị ảnh hưởng bởi deepfake. Việc theo dõi xu hướng sử dụng theo thời gian và cung cấp hỗ trợ thực tế sẽ giúp đảm bảo lợi ích của AI được chia sẻ rộng rãi, chứ không chỉ cho những người đã kết nối và tự tin nhất.

Nguồn: https://techxplore.com/news/2025-11-australia-ai-national-survey.html