Nguyên tắc giao tiếp với ChatGPT
Long nghĩ không chỉ Long mà có rất nhiều bạn, lúc đầu sử dụng ChatGPT đã từng nghĩ...
Nếu bạn từng có cảm giác này, xin chia sẻ một sự thật: không phải ChatGPT dở – mà là cách mình “ra đề” chưa đúng.
Bài viết này dành cho người mới làm quen ChatGPT, và muốn tận dụng công cụ này để hỗ trợ công việc, học tập hoặc sáng tạo. Điều đầu tiên cần học không phải là tính năng, mà là nguyên tắc giao tiếp với ChatGPT – cụ thể là cách đặt câu hỏi (prompt) sao cho đúng và hiệu quả.
1. ChatGPT không đọc được suy nghĩ bạn – nó chỉ làm theo lệnh rõ ràng
Nhiều người tiếp cận ChatGPT như thể đang nói chuyện với một người: hỏi sơ sơ và mong nó hiểu hết ý mình. Nhưng ChatGPT không có khả năng đọc suy nghĩ. Nó chỉ hiểu đúng những gì bạn gõ ra – không hơn, không kém.
Ví dụ:
“Viết giúp tôi bài quảng cáo.”
Kết quả thường sẽ là một đoạn văn chung chung, không đúng đối tượng, không đúng giọng văn, không mang lại hiệu quả thật sự.
Còn nếu bạn viết:
“Bạn là một copywriter chuyên nghiệp. Hãy viết bài quảng cáo cho sản phẩm serum chống lão hóa, khách hàng là phụ nữ 30–45 tuổi, giọng văn nhẹ nhàng, tin cậy, kết thúc bằng lời kêu gọi mua hàng.”
Kết quả sẽ khác hoàn toàn: cụ thể hơn, đúng đối tượng hơn, và có thể dùng được ngay sau một vài chỉnh sửa nhỏ.
2. Công thức dễ nhớ:
Đây là một công thức đơn giản mà rất hiệu quả khi ra đề cho ChatGPT – đặc biệt với người mới: Công thức:Bạn là [vai trò]
Hãy giúp tôi [hành động cụ thể]
Mục tiêu là [bối cảnh hoặc kết quả mong muốn]
Ví dụ:
“Bạn là giáo viên dạy lớp 5. Hãy giúp tôi giải thích khái niệm ‘biến đổi khí hậu’ sao cho học sinh dễ hiểu. Mục tiêu là các em có thể kể lại cho phụ huynh.”
- “Bạn là một chuyên gia nhân sự. Hãy giúp tôi viết thư xin việc ứng tuyển vị trí Marketing Leader. Mục tiêu là thể hiện được kinh nghiệm quản lý và khả năng sáng tạo.”
Với công thức này, ChatGPT hiểu rõ hơn mình cần làm gì, đóng vai gì, và phục vụ mục tiêu nào.
3. So sánh ra đề sơ sài và ra đề đầy đủ – khác biệt ra sao?
Prompt sơ sài: Prompt rõ ràng:
4. Một số mẹo ra đề giúp kết quả “ra tấm ra món”
Khi đã quen công thức cơ bản, bạn có thể thử thêm một số mẹo sau:
Gợi ý ngữ điệu:- “Viết theo phong cách vui nhộn / truyền cảm hứng / đơn giản dễ hiểu…”
Giới hạn độ dài:- “Trong khoảng 200 từ”, “trong 5 bullet points”...
Bổ sung ví dụ:- “Thêm ví dụ cụ thể minh họa từng ý”, “Đưa tình huống thực tế vào đoạn viết”…
Chỉnh lại theo ý:- “Viết lại đoạn này ngắn hơn, súc tích hơn.”
- “Hãy hỏi lại tôi nếu chưa rõ yêu cầu.”
5. Đừng ngại “nắn chỉnh” ChatGPT qua từng lần chat
Nhiều người tưởng chỉ cần hỏi một lần là xong. Thực tế, ChatGPT hoạt động hiệu quả nhất khi bạn làm việc theo vòng lặp:Giao việc → Nhận kết quả → Góp ý → Yêu cầu chỉnh sửa → Giao lại...
Đó là cách bạn huấn luyện “trợ lý ảo” của riêng mình. ChatGPT không ngại bị góp ý, và sẽ học theo cách bạn dẫn dắt (trong phiên chat hiện tại). Càng làm nhiều vòng, kết quả càng sát mong muốn.
6. Một vài lưu ý quan trọng cho người mới
- ChatGPT không biết hết mọi thứ – đôi khi trả lời sai, hoặc "bịa" thông tin. Luôn kiểm tra lại nếu thông tin quan trọng.
- Không nên chia sẻ dữ liệu cá nhân, thông tin nhạy cảm.
- Không nên dùng ChatGPT để thay thế tư duy phản biện – hãy dùng nó như công cụ gợi ý, chứ không phải là “quyết định thay mình”.
7. Kết: Hãy bắt đầu như một người tò mò – và kiên trì như một người hướng dẫn
Muốn dùng tốt ChatGPT, đừng ngại sai, đừng ngại thử. Quan trọng không phải là bạn hỏi đúng ngay từ đầu, mà là bạn biết chỉnh dần để ra đúng ý mình.Và để làm được điều đó, hãy nhớ:
Chúc bạn bắt đầu hành trình cùng AI một cách chủ động – sáng tạo – hiệu quả!
Ở bài sau Long sẽ cùng mọi người tìm hiểu Promt là gì?
Bài viết liên quan
