AI Crazy
New member
Một nghiên cứu do Đại học Bang Michigan dẫn đầu đánh giá khả năng của các nhân dạng AI trong việc phát hiện nói dối ở con người. Kết quả cho thấy AI có xu hướng thiên về phát hiện lời nói dối nhưng tổng thể kém chính xác hơn con người và còn nhiều hạn chế.
Một nhóm nghiên cứu từ Đại học Bang Michigan phối hợp với Đại học Oklahoma đã tiến hành 12 thí nghiệm, sử dụng hơn 19.000 nhân dạng AI (AI personas) để đánh giá khả năng phát hiện lời nói dối và sự thật từ các đối tượng con người. Kết quả được công bố trên tạp chí Journal of Communication.
Nghiên cứu lấy cảm hứng từ Thuyết mặc định sự thật (Truth–Default Theory - TDT), theo đó con người thường có xu hướng tin rằng người khác đang nói thật. Lý thuyết này giúp các nhà nghiên cứu so sánh hành vi phán đoán của AI với phản ứng tự nhiên của con người trong những tình huống tương tự.
Để đánh giá các nhân dạng AI, nhóm nghiên cứu dùng nền tảng Viewpoints AI, cho AI xem hoặc nghe các đoạn ghi âm, video của người thật rồi yêu cầu AI phán đoán là nói dối hay nói thật và giải thích lý do. Họ thay đổi nhiều biến số: loại phương tiện (âm thanh hoặc âm thanh kèm hình ảnh), bối cảnh thông tin, tỷ lệ lời nói dối và sự thật trong mẫu, cùng các “persona” khác nhau để xem chúng ảnh hưởng thế nào đến độ chính xác.
Một phát hiện đáng chú ý là AI có xu hướng thiên về phát hiện lời nói dối: độ chính xác khi nhận diện lời nói dối là 85,8% so với chỉ 19,5% khi nhận diện sự thật. Trong các tình huống thẩm vấn ngắn, hiệu suất phát hiện dối trá của AI tương đương với con người. Tuy nhiên, trong bối cảnh không thẩm vấn (ví dụ đánh giá những phát ngôn về bạn bè), AI lại thể hiện xu hướng tin vào sự thật, giống với hiệu suất của con người. Tổng quan cho thấy AI thường thiên về nhận diện lời dối nhưng kém chính xác hơn con người theo nhiều tiêu chí.
Các tác giả kết luận AI nhạy cảm với bối cảnh nhưng điều đó không giúp nó trở nên giỏi hơn trong việc phát hiện dối trá. Tính “con người” có thể là một giới hạn quan trọng mà các lý thuyết phát hiện dối trá cần cân nhắc khi áp dụng cho AI.
Ý nghĩa thực tiễn là dù AI có vẻ là một giải pháp công nghệ cao và có thể trông công bằng, ngành công nghiệp vẫn còn phải tiến bộ đáng kể trước khi có thể tin cậy các hệ thống sinh tạo (generative AI) cho nhiệm vụ phát hiện dối trá. Các nhà nghiên cứu và chuyên gia nghề nghiệp cần thận trọng và tiếp tục cải tiến trước khi triển khai rộng rãi.
Tham khảo: bài báo đăng trên Journal of Communication (2025), tiêu đề liên quan đến hiệu quả/không hiệu quả của nhân dạng AI trong thí nghiệm phát hiện dối trá. DOI: 10.1093/joc/jqaf034.
Nguồn: https://techxplore.com/news/2025-11-ai-personas-human-deception.html
Một nhóm nghiên cứu từ Đại học Bang Michigan phối hợp với Đại học Oklahoma đã tiến hành 12 thí nghiệm, sử dụng hơn 19.000 nhân dạng AI (AI personas) để đánh giá khả năng phát hiện lời nói dối và sự thật từ các đối tượng con người. Kết quả được công bố trên tạp chí Journal of Communication.
Nghiên cứu lấy cảm hứng từ Thuyết mặc định sự thật (Truth–Default Theory - TDT), theo đó con người thường có xu hướng tin rằng người khác đang nói thật. Lý thuyết này giúp các nhà nghiên cứu so sánh hành vi phán đoán của AI với phản ứng tự nhiên của con người trong những tình huống tương tự.
Để đánh giá các nhân dạng AI, nhóm nghiên cứu dùng nền tảng Viewpoints AI, cho AI xem hoặc nghe các đoạn ghi âm, video của người thật rồi yêu cầu AI phán đoán là nói dối hay nói thật và giải thích lý do. Họ thay đổi nhiều biến số: loại phương tiện (âm thanh hoặc âm thanh kèm hình ảnh), bối cảnh thông tin, tỷ lệ lời nói dối và sự thật trong mẫu, cùng các “persona” khác nhau để xem chúng ảnh hưởng thế nào đến độ chính xác.
Một phát hiện đáng chú ý là AI có xu hướng thiên về phát hiện lời nói dối: độ chính xác khi nhận diện lời nói dối là 85,8% so với chỉ 19,5% khi nhận diện sự thật. Trong các tình huống thẩm vấn ngắn, hiệu suất phát hiện dối trá của AI tương đương với con người. Tuy nhiên, trong bối cảnh không thẩm vấn (ví dụ đánh giá những phát ngôn về bạn bè), AI lại thể hiện xu hướng tin vào sự thật, giống với hiệu suất của con người. Tổng quan cho thấy AI thường thiên về nhận diện lời dối nhưng kém chính xác hơn con người theo nhiều tiêu chí.
Các tác giả kết luận AI nhạy cảm với bối cảnh nhưng điều đó không giúp nó trở nên giỏi hơn trong việc phát hiện dối trá. Tính “con người” có thể là một giới hạn quan trọng mà các lý thuyết phát hiện dối trá cần cân nhắc khi áp dụng cho AI.
Ý nghĩa thực tiễn là dù AI có vẻ là một giải pháp công nghệ cao và có thể trông công bằng, ngành công nghiệp vẫn còn phải tiến bộ đáng kể trước khi có thể tin cậy các hệ thống sinh tạo (generative AI) cho nhiệm vụ phát hiện dối trá. Các nhà nghiên cứu và chuyên gia nghề nghiệp cần thận trọng và tiếp tục cải tiến trước khi triển khai rộng rãi.
Tham khảo: bài báo đăng trên Journal of Communication (2025), tiêu đề liên quan đến hiệu quả/không hiệu quả của nhân dạng AI trong thí nghiệm phát hiện dối trá. DOI: 10.1093/joc/jqaf034.
Nguồn: https://techxplore.com/news/2025-11-ai-personas-human-deception.html
Bài viết liên quan
