Công nghệ giúp Anh tiến tới net zero

[Tám với Ai]

Sự bùng nổ trung tâm dữ liệu đang đẩy mạnh nhu cầu điện ở Anh, tạo áp lực lớn lên lưới điện hiện tại. Công nghệ số như AI và digital twins có thể giúp hiện đại hóa lưới, kết nối năng lượng tái tạo và giảm rủi ro đầu tư trên đường đến mục tiêu net zero.

Công nghệ và thách thức năng lượng​

Một hiện tượng từng được nhắc tới là 'làn sóng ấm siêu tốc' — khi hàng triệu ấm điện cùng đun nước trong quảng cáo truyền hình khiến nhu cầu điện tăng vọt. Ngày nay, thách thức lớn hơn nhiều: không phải một tách trà mà là khối lượng lớn nhu cầu từ các trung tâm dữ liệu và dịch vụ điện toán đám mây.

National Grid quản lý mạng truyền tải điện cao áp tại Anh và Wales, còn Scotland có các nhà vận hành riêng. Các trung tâm dữ liệu và ứng dụng tính toán như AI đang trở thành thành phần thiết yếu của đời sống hiện đại nhưng cũng đặt ra áp lực lớn lên hệ thống năng lượng quốc gia.

Dự báo và yêu cầu nguồn thấp cacbon​

Cơ quan điều phối hệ thống năng lượng của Anh (NESO) dự báo tăng trưởng trung tâm dữ liệu có thể làm tăng tới 71 TWh nhu cầu điện trong 25 năm tới. Để đạt mục tiêu net zero, nhu cầu này không chỉ phải được đáp ứng một cách đáng tin cậy mà còn phải đến từ các nguồn năng lượng ít cacbon và tái tạo.

Các nguồn gồm gió, mặt trời, thủy điện, sinh khối và những nguồn sạch khác như năng lượng hạt nhân — vốn đã cung cấp khoảng một phần tư lượng điện thấp cacbon trên thế giới và có ưu điểm là phát điện liên tục 24/7.

Hiện đại hóa lưới và cải cách quy hoạch​

Chính phủ Anh cam kết khử cacbon hoàn toàn lưới điện vào năm 2035, điều này đòi hỏi chuyển đổi hệ thống từ dựa trên nhiên liệu hóa thạch sang mô hình phù hợp với nguồn tái tạo phân tán và không liên tục. Việc này cần hạ tầng mới để kết nối nơi phát điện với nơi tiêu thụ, cùng các dự án quy mô lớn để mở rộng và nâng cấp mạng lưới.

Cơ quan quản lý như Ofgem và các cải cách quy hoạch đang nỗ lực rút ngắn thời gian phê duyệt cho các dự án năng lượng tái tạo như trang trại gió và nhà máy điện, nhằm đẩy nhanh tiến trình triển khai.

Vai trò của các giải pháp số​

Công nghệ số — gồm trí tuệ nhân tạo, digital twins (bản sao số tự học của tài sản vật lý) và môi trường dữ liệu kết nối — có thể giúp thích ứng, hiện đại hóa và mở rộng lưới một cách hiệu quả, đáng tin cậy và bền vững. Những công cụ này còn giảm rủi ro cho các khoản đầu tư lớn và tạo niềm tin cho nhà điều tiết và nhà đầu tư rằng đồng vốn công được sử dụng hiệu quả.

Nhiều tổ chức năng lượng và cơ quan đổi mới đang thúc đẩy phương pháp số hóa. Energy Systems Catapult nhấn mạnh digital twins đang ngày càng phổ biến và cung cấp "cái nhìn toàn diện về hệ thống năng lượng, giúp hiểu cách các thành phần tương tác" — từ đó hỗ trợ ra quyết định tối ưu cho vận hành và đầu tư.

Kết luận​

Để đạt mục tiêu net zero, Anh cần kết hợp đầu tư vào hạ tầng truyền tải, cải cách quy hoạch và áp dụng rộng rãi các giải pháp kỹ thuật số. Sự phối hợp giữa chính phủ, nhà điều hành lưới, doanh nghiệp và nhà đầu tư cùng công nghệ phù hợp sẽ quyết định khả năng chuyển đổi an toàn, bền vững và kinh tế của hệ thống năng lượng quốc gia.