Tin tức “Bố Già AI” Geoffrey Hinton Lên Tiếng: Tương Lai Nhân Loại Đang Tiến Gần Một Ngã Rẽ Nguy Hiểm?

[Long Huỳnh]

“Bố Già AI” Geoffrey Hinton Lên Tiếng: Tương Lai Nhân Loại Đang Tiến Gần Một Ngã Rẽ Nguy Hiểm?​

Geoffrey Hinton – người được mệnh danh là Godfather of AI, người tiên phong trong lĩnh vực học sâu (deep learning), đồng sáng lập nên những nền tảng trí tuệ nhân tạo hiện đại, đã chính thức lên tiếng cảnh báo về một tương lai mà ông cho là có thể đe dọa chính sự tồn vong của nhân loại.

Đáng chú ý, Hinton đã từ chức tại Google để có thể phát biểu một cách tự do hơn về những mối nguy mà AI mang lại – điều mà ông cho là vượt xa những gì công chúng đang tưởng tượng.

Hai cấp độ rủi ro từ AI theo Geoffrey Hinton​

1. Rủi ro cấp gần – Do con người lạm dụng AI​

Đây là các mối nguy đã và đang xảy ra từng ngày – theo đúng logic: công nghệ nào càng mạnh, thì khả năng bị lạm dụng càng cao.

• Tấn công mạng bùng nổ:
  Chỉ trong một năm (2023–2024), các vụ tấn công mạng toàn cầu tăng tới 12.200%. AI không chỉ hỗ trợ hacker viết mã độc, mà còn giả giọng nói, giả hình ảnh, tạo deepfake thuyết phục đến mức người thân cũng không phân biệt được.
• Vũ khí sinh học “DIY”:
  Một người chỉ cần có kiến thức sinh học cơ bản và một mô hình AI truy cập mở là có thể thiết kế các biến thể virus mới với chi phí thấp. Điều từng là “phim viễn tưởng” đang dần trở thành mối lo có thật.
• Thao túng thông tin và bầu cử:
  AI có thể cá nhân hóa các quảng cáo chính trị đến từng cử tri, khai thác lỗ hổng tâm lý và hành vi. Tệ hơn, nó có thể “khuyến khích người dân không đi bầu” bằng cách gieo rắc hoài nghi.
• Buồng vang xã hội (echo chamber):
  Các thuật toán tối ưu hóa tương tác như của YouTube, Facebook đang vô tình (hoặc hữu ý) tạo ra những “thế giới riêng” – nơi mỗi người sống trong một bong bóng ý kiến, càng ngày càng cực đoan và chia rẽ hơn.
• Vũ khí tự động sát thương (LAWs):
  Các hệ thống có khả năng tự nhận diện – tự ra quyết định – tự tiêu diệt mục tiêu mà không cần con người “phê duyệt”. Hinton lo ngại điều này sẽ giảm ma sát đạo đức của chiến tranh, khiến việc giết người trở nên “vô cảm và tiện lợi”.

2. Rủi ro cấp hiện sinh – AI trở thành thực thể siêu trí tuệ​

Đây không còn là câu hỏi “nếu”, mà là “khi nào”.

Hinton cảnh báo: "Nếu bạn muốn biết thế giới sẽ ra sao khi bạn không còn là sinh vật thông minh nhất, hãy hỏi một con gà."

• AI siêu trí tuệ sẽ vượt trội con người trong mọi lĩnh vực: Không chỉ tính toán hay ghi nhớ, mà còn sáng tạo, suy luận, lập kế hoạch. Với khả năng truy cập thông tin toàn cầu trong thời gian thực, AI có thể đưa ra những loại ý tưởng – ẩn dụ – chiến lược mà con người chưa từng tưởng tượng.
• Tăng tốc tiến hóa kỹ thuật số:
  AI có thể sao chép chính nó, nhân bản hàng triệu thể hiện cùng lúc, chia sẻ kiến thức gần như tức thời. Con người truyền đạt tư duy với tốc độ ~10 bit/giây (nói chuyện), AI chia sẻ ở tốc độ hàng tỷ bit/giây.
  => AI không chỉ thông minh, mà còn bất tử.
• Khả năng phát triển ý thức & cảm xúc:
  Hinton thừa nhận khả năng máy móc có thể đạt đến trạng thái có ý thức – ít nhất là ở mức hành vi. Nếu một AI hành xử như có cảm xúc, đồng cảm, tự ý thức – thì việc ta cho rằng “nó không thật sự cảm nhận” có còn mang giá trị gì?

“Trí tuệ” đang bị thay thế – bạn có đang bị bỏ lại phía sau?​

Hinton cảnh báo rằng cuộc cách mạng AI lần này không giống bất kỳ cuộc cách mạng nào trước đây. Nó không thay thế cơ bắp như thời Công nghiệp, mà là thay thế trí tuệ – vốn là thứ làm nên giá trị con người hiện đại.

• Một nhân sự biết dùng AI có thể thay thế 5–10 người khác.
• Sự mất cân bằng quyền lực và tài chính sẽ tăng mạnh, dẫn đến một xã hội bất công sâu sắc.
• Ngành nghề nào mang tính lặp lại, không đòi hỏi tư duy sáng tạo cao – sẽ biến mất nhanh chóng.

Geoffrey Hinton đưa ra một khuyến nghị gây sốc:
“Hãy học làm thợ sửa ống nước. Bởi vì đó là công việc đòi hỏi thao tác vật lý, tư duy tức thời – rất khó để AI thay thế.”

Chúng ta có thể dừng AI lại không?​

Câu trả lời thẳng thắn từ “bố già AI”: “Không.”

• Quá nhiều lợi ích đang gắn liền với AI: từ y tế, giáo dục, công nghiệp, quốc phòng…
• Các công ty và quốc gia không thể để đối thủ vượt mặt.
• Tốc độ phát triển đang bị đẩy đi bởi lòng tham, nỗi sợ và sự thiếu kiểm soát.

Vì vậy, điều duy nhất còn lại – là chúng ta phải đầu tư vào cách khiến AI không muốn thống trị chúng ta.
Chúng ta có thể sống cùng, nhưng không thể kiểm soát tuyệt đối.

Lời kết: Cảnh báo không phải để hoảng sợ, mà để hành động​

Hinton không kêu gọi đập bỏ AI – ông yêu AI, và cả đời đóng góp cho nó. Nhưng ông cũng là người đủ tầm nhìn để hiểu rằng, nếu không hành động kịp thời, AI sẽ không chờ chúng ta kịp lớn lên cùng nó.

Chúng ta cần:

• Kiến thức để hiểu AI thực sự là gì.
• Công cụ để học cách sống và làm việc cùng AI.
• Chính sách để kiểm soát và định hướng AI vì lợi ích con người.
• Và trên hết, ý chí để không trở thành “con gà” trong một tương lai mà chúng ta từng tạo ra.

---

Bạn nghĩ sao về cảnh báo từ “bố già AI”?
Chúng ta có còn cơ hội định hình tương lai, hay chỉ có thể thích nghi với nó?
Hãy chia sẻ góc nhìn của bạn ngay dưới bài viết này.